Andere Tijden presenteert vanaf vrijdag 9 februari een vierdelige documentaireserie over het waanzinnige leven van Jan Janszoon, een onverschrokken Haarlemse kaper uit de 17e eeuw die furore maakt in Noord-Afrika. Het verhaal is zo bizar dat je denkt dat het is verzonnen. Maar het is allemaal echt gebeurd. Met Abdelkader Benali als verteller en in gedramatiseerde scènes met acteurs Aus Greidanus sr. als Jan Janszoon en Gaite Jansen als zijn dochter Liesbeth komt deze geschiedenis tot leven. Jan Janszoon verlaat zijn gezin, bekeert zich tot de islam en wordt piraat en handelaar in Europese slaven, maar ook diplomaat, admiraal en gouverneur. In Noord-Afrika neemt hij een nieuwe naam aan, Mourad Raïs, en onder die naam zal hij naam en faam verwerven, maar ook angst en afkeer zaaien.
In aflevering 1, ‘Haat tegen Spanje’ (9 februari), zien we hoe Haarlem, de geboortestad van Jan Janszoon, in 1573 door de Spanjaarden wordt verwoest. Het is hier waar de afkeer van Jan Janszoon van de katholieke Spanjaarden begint. Als kaper heeft hij het gemunt op Spaanse schepen. Maar na een bestand met de Spanjaarden verliest hij zijn werk, raakt hij verzeild in Noord-Afrika en wordt hij piraat. Hij overvalt Nederlandse schepen en verkoopt christenslaven op de slavenmarkt van Algiers. Hij bekeert zich tot de islam en neemt een nieuwe naam aan: Mourad Raïs.
In aflevering 2, ‘Kom naar huis’ (16 februari), de huiveringwekkende overval op het Ierse vissersplaatsje Baltimore, waarbij Jan Janszoon in zijn nieuwe hoedanigheid van Mourad Raïs tientallen vrouwen en kinderen als buit meeneemt naar de slavenmarkt in Algiers. In zijn vaderland is ondertussen veel beroering over het aantal landgenoten dat door piraten gevangen wordt genomen. Schattingen lopen in de duizenden. Als Jan Janszoon aka Mourad Raïs in het Zeeuwse Veere zijn gehavende piratenvloot komt oplappen, gaan zijn vrouw en kinderen naar de havenplaats en smeken hem om terug naar Haarlem te komen. En dan is er ook nog het mysterie van een grote goudschat die Jan Janszoon zou hebben verstopt en die in 1966 in Serooskerke is opgegraven.
In aflevering 3, ‘Van piraat tot diplomaat’ (23 februari), maakt de gewone Haarlemse jongen Jan Janszoon carrière in Marokko. Hij wordt admiraal van de haven van Salé, het huidige Rabat, en zal zich ontpoppen tot een van de grootste zeehelden van Marokko. In 1627 overvalt hij met zijn piraten het IJslandse plaatsje Grindavik en neemt tientallen mensen mee naar Salé. Maar hij bewijst zich ook als diplomaat – en dat pakt niet ongunstig uit voor Nederlandse gevangenen. Hij onderhandelt met de Staten-Generaal van de Republiek der Verenigde Nederlanden en daarna zit geen enkele Nederlander meer vast in Salé. Hij laat ze allemaal vrij.
In Aflevering 4, ‘De laatste reis’ (1 maart), kijkt Jan Janszoon terug op zijn leven. Hij is nu gouverneur in Oualidia aan de kust van Marokko en een rijk en belangrijk man. Zijn dochter Liesbeth wil hem graag terugzien en reist in 1640 met een diplomatieke missie mee naar Marokko. Het weerzien is hartverscheurend. Dat weten we omdat het is vastgelegd door een medereiziger. Maar wat gebeurt er daarna met Liesbeth? Het verhaal verplaatst zich vervolgens over de oceaan: naar de Nieuwe Wereld. Daar stuiten we op ene Anthony Jansen van Salé, en alles wijst erop dat hij de Noord-Afrikaanse zoon is van Jan Janszoon. En, niet onbelangrijk: de eerste moslim in Amerika, volgens veel historici. Met zijn vrouw Grietje belandt Anthony in New Amsterdam, het latere New York. Hun leven wordt getekend door ruzies en rechtszaken. Maar net als zijn vermoedelijke vader eindigt Anthony als een succesvol en rijk man. Abdelkader Benali volgt de sporen van Anthony en Liesbeth en breekt een lans voor de droom van migranten.
Meer informatie: NTR